Ook bij mij was Duits niet bepaald mijn favoriete vak op de middelbare school. Dat had in eerste instantie te maken met het feit dat mijn Duitse leraar een onsympathieke oudere man was die geen enkele moeite deed om het in die jaren bestaande beeld van Duitsland en de Duitsers enigszins op te krikken. Bovendien pikte hij mij er altijd uit als er in de klas weer eens ‘rottigheid’ werd uitgehaald. Ook al trok ik mijn meest onschuldige gezicht, ik was altijd het overbekende piespaaltje. Pinkelstange in het Duits?
Niettemin slaagde ik voor mijn examen Duits met een keurige 7 omdat ik waarschijnlijk op de meeste plaatsen de juiste naamvallen had gebruikt. Ofwel kennelijk had ik op dat moment voldoende door wat mannelijk, vrouwelijk of onzijdig was. Tegenwoordig gebruik ik, op de weinige momenten dat Ik Duits moet spreken, hetzelfde trucje als Herr Von Reeken.
Maar dan die moeilijk te vertalen en soms vreselijk lange woorden. Ik heb er nog een paar gevonden in het Duits, Joop. Wat denk je van –Donaudampfschiffahrtselektrizitätenhauptbetriebswerkbauunterbeamtengesellschaft en nog mooier Rindfleischetikettierungsüberwachungsaufgaben-übertragungsgesetz. Nog leuker vind ik dat wij in Nederland voor dat laatste woord een kortere vertaling hebben, namelijk rundvleesetiketteringscontroletakenoverdrachtwet. Dat scheelt maar liefst 16 letters. Met Scrabble of Wordfeud zou ik onmiddellijk van je verloren hebben.
Oh ja, en wat zou de Duitser hiervan maken – Potentiaalvereffeningswandcontactdoosafdekplaatjes. Ik ben trouwens ook benieuwd of een verkoper bij Hornbach ogenblikkelijk weet wat je komt halen.
Toen ik de titel van jouw verhaaltje las, dacht ik in eerste instantie aan een nieuw soort blauwe bessen. Maar, ik geef het toe, het was weer zo’n Duits woord waarvan je niet onmiddellijk weet wat er mee bedoeld wordt. Toch heeft Google Translate er minder moeite mee. Het woord wordt zonder problemen vertaald als ‘verslechtering’. En inderdaad, ook ik ben een ‘grumpy old man’ aan het worden – vroeger was alles beter’.
De pindakaas smaakt niet meer zoals vroeger en de tomaten zijn al lang niet meer wat ze geweest zijn.
Vraag jij mij nu om ook zo’n voorbeeld in het Duits, dan kom ik al snel op fremdschämen”.
Letterlijke vertaald is het plaatsvervangende schaamte en de betekenis is ‘je schamen namens anderen’. Dit is het type schaamte dat je voelt als iemand iets doet of zegt waar je de ogen uit je kop voor zou schamen als je het zelf zou doen. Deze uitdrukking vat zo ongeveer alles samen van wat je voelt als je Twitter bezoekt of naar YouTube filmpjes kijkt. Eigenlijk is het ook een vorm van normvervaging. En dat is vandaag de dag schering en inslag in Nederland en misschien wel in Duitsland ook. ‘Kette und Schuss’ zegt Google.
Ernst
